Recensie van het Drieluik van Bart Gijsbertsen door Jeroen Bol - Uitgeverij Van Warven
Close

Recensie van het Drieluik van Bart Gijsbertsen door Jeroen Bol

Ik heb Bart Gijsbertsen, emeritus predikant en theoloog, maar heel recent ontdekt en vraag me nu af hoe het mogelijk is dat ik niet eerder van hem had gehoord. Vreemd genoeg attendeerde niemand me op hem en zijn boeken. Maar ik heb de afgelopen paar jaar vrees ik ook zelf een beetje zitten slapen. Want wat een rijkdom aan inzichten tref ik bij hem aan, en hoe fris geschreven! Niet vaak ben ik een auteur tegengekomen die belangrijke theologische diepe inzichten zo begrijpelijk op papier weet te zetten. Het maakt de leeservaring tot een smakelijke maaltijd, gemakkelijk behapbaar. De lichte toets waarmee Gijsbertsen schrijft maakt zijn boeken zeer toegankelijk, De uitgever noemt Gijsbertsens aanpak in de eerste twee boeken een ‘meditatieve uitleg van Bijbelteksten’. Het zijn korte stukjes van doorgaans vier pagina’s die zich ook gemakkelijk afzonderlijk laten lezen. Het derde deel, ‘Van zilveren sporen’, bevat de geredigeerde teksten van ‘Leerdiensten Torah en Evangelie’ die Gijsbertsen samen met zijn collega Leon Eigenhuis in Kampen heeft mogen leiden. Het is zonder meer bijzonder hoe hij synagoge en kerk, Tenach en Nieuwe Testament en Talmoed vruchtbaar met elkaar in gesprek weet te brengen. En hoe belangrijk is dat gesprek!
Bart Gijsbertsen (1951) is heel zijn werkzame leven predikant geweest. Ruim de helft daarvan heeft hij zich intensief bezig gehouden met de vragen rond Kerk en Israël. Op dat gebied is hij jarenlang ook zeer actief geweest om de cruciaal belangrijke plaats van Israël hoger op de kerkelijke agenda te krijgen. Ik raad een ieder aan om de website van Bart Gijsbertsen te bezoeken, www.bartgijsbertsen.nl. Daar vind je meer informatie over hemzelf en een schat aan boeiend en heel toegankelijk materiaal. Met name het boekje ‘Andersom denken’ dat daar in PDF te downloaden is kan ik zeer aanbevelen. Maar heel in het bijzonder wil ik de drie prachtige toegankelijk geschreven boeken aanbevelen die hij sinds 2015 schreef. In 2015 verscheen het eerste deel met de titel ‘Een heidense uitdaging, leven met de God van Israël’. Het kostelijke boek bevat vijftig meditatieve Bijbelstudies van elk vier pagina’s waarin Gijsbertsen telkens weer verrast met het delen van belangwekkende nieuwe inzichten die vrucht zijn van zijn vier decennia intensief bezig zijn met de grote vragen rond Kerk en Israël. Ik noem een boek niet gauw een goudmijn maar dit boek verdient deze kwalificatie met vlag en wimpel.
Het tweede deel van het drieluik verscheen in 2019 onder de titel ‘Luisteren bij maanlicht, een gang door het kerkelijk jaar met een oor naar de synagoge’. Eveneens een heel rijk boek.

Onlangs kwam als klap op de vuurpijl het derde deel uit: ‘Van zilveren sporen’. De ondertitel luidt ‘een gang door het synagogale jaar met een oor naar de kerk’. Ook een juweel van een boek, ik kan niet anders zeggen.
Op de achterkant van de boeken lees ik onder meer het volgende: “De hele Bijbel is door Joden geschreven, maar dat komt niet altijd duidelijk uit in de christelijke Bijbel. Een heidense uitdaging neemt de lezer mee op een zoektocht die hier wél recht aan doet. Decennialang studeren en preken leidt hier tot een geestelijk testament dat toegankelijk is voor een breed publiek. In ‘Luisteren bij maanlicht’ zet Bart Gijsbertsen zijn zoektocht voort naar een theologie waarin het volk Israël met zijn tradities, gedenkdagen en feesten de plaats krijgt die het toekomt. ‘Geloven met een Hebreeuws ijkpunt’. Zo vatte een interviewer de boeken van Bart Gijsbertsen samen. Ze weerspiegelen een boeiende zoektocht naar een christelijke Bijbeluitleg die wortelt in de Joodse traditie.”
In de inleiding bij ‘Van Zilveren sporen’ schrijft Gijsbertsen:

“Met dit boek leg ik de laatste hand aan een drieluik. Met ‘Van zilveren sporen’ is nu ook het middenpaneel klaar; na ‘Een heidense uitdaging’ (linker paneel) en ‘Luisteren bij maanlicht’ (rechter paneel). En het hele drieluik staat in het teken van een zoeken naar herbronning; een christelijke uitleg van de Bijbel die verbinding zoekt met zijn Hebreeuwse bron. Bij de presentatie van ‘Luisteren bij maanlicht’ vertelde drs. Joke Scheepstra (oud universitair docent Judaïca) in haar toespraak van een jongetje dat op het dak van de sjoel was geklommen om via de schoorsteen iets te horen van wat daarbinnen werd gezegd. Zij vond mij wel wat lijken op dat jongetje. Ik denk dat ze daar gelijk in heeft.Zie mij dus maar als een Veluwse jongen die trouw naar de kerk gaat. Maar hij klimt ook steeds op het dak van het leerhuis. Omdat zijn dominee het zo weinig heeft over de Tenach. En omdat zijn dominee dat gedeelte van de Bijbel Oud Testament noemt, terwijl dat gedeelte in de synagoge nu juist de Bijbel is. En omdat die Veluwse jongen heeft gehoord dat Jezus naar zijn gewoonte altijd in de synagoge aanwezig was, waar die Tenach dus zijn enige Bijbel was.”

Ik heb de afgelopen vijftien jaar heel veel verhelderende theologische boeken gelezen in mijn zoektocht naar een Bijbels verantwoorde manier van Bijbel-uitleg die werkelijk vrij is van vervangingsdenken, een nieuwe manier van de Schrift uitleggen waarin Israël, het Joodse volk de centrale plaats krijgt die het toekomt. Ik heb heel veel aan verschillende van die boeken gehad maar ze hadden helaas een ding gemeen: ze waren nagenoeg altijd te moeilijk voor de lezer die niet theologisch geschoold is. Bart Gijsbertsen is er in geslaagd om de belangrijke nieuwe theologische inzichten aangaande de verhouding Kerk en Israël, jodendom en christendom, in heel begrijpelijke taal en dan ook nog eens aanstekelijk op papier te zetten. Dat is goud waard en ik kan zijn boeken dan ook warm aanbevelen.